Şirketlerin finansal performansını değerlendirmek için kullanılan veriler, çeşitli finansal raporlar ve analizlerden oluşur. Mali tablolar, şirketlerin gelir durumu, kar/zarar durumu, bilanço durumu gibi finansal bilgilerini içeren raporlardır ve finansal performansı ölçmek için en temel kaynaktır. Ayrıca, oran analizi, likidite oranları, faaliyet oranları, karlılık oranları gibi finansal analiz yöntemleri de kullanılır. Bunlar, şirketlerin finansal sağlamlığını ve performansını daha net bir şekilde ortaya koyar. Ayrıca, kredi notu ve rekabet analizi de finansal performansı değerlendirmek için kullanılan verilerdir.
Mali Tablolar
Mali Tablolar, şirketlerin finansal durumlarını ölçmek için en önemli yöntemlerden biridir. Bu tablolar, şirketlerin gelir durumu, kar-zarar durumu ve bilanço durumu gibi finansal bilgilerini içeren raporlardır. Gelir durumu tablosu, şirketin belirli bir dönemdeki gelirlerini gösterirken, kar-zarar durumu tablosu ise belirli bir dönemdeki harcamalarını ve karlılığını gösterir. Bilanço tablosu ise, belirli bir anda şirketin varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını gösterir.
Bu finansal tabloların analizi, işletmelerin finansal durumunu anlamak ve performanslarını değerlendirmek için oldukça önemlidir. Mali tabloların analizi, şirketin sağlığı hakkında bir fikir verir ve işletme sahipleri ve yatırımcılar tarafından kullanılabilir. Bu analizler, firmanın finansal sağlığı, likiditesi, karlılığı ve büyümesi gibi temel unsurları ölçmek için yapılır.
Bununla birlikte, mali tablolar yalnızca işletmenin finansal durumunu ölçmek için kullanılan bir araçtır. Şirketin başarı oranlarına bakmak için başka ölçütler de kullanılabilir. Anılan diğer ölçütler arasında oran analizleri, kredi notları ve rekabet analizleri örnek verilebilir.
Oran Analizi
Oran analizi, bir şirketin finansal performansını değerlendirmek için kullanılan önemli bir metottur. Bu analiz yönteminde, gelir tablosu ve bilanço verileri kullanılarak şirketin likiditesi, faaliyetlerinin etkinliği ve karlılığı hakkında bilgi edinilebilir.
Likitite oranları, şirketlerin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmek için kullanılan oranlar arasındadır. Kısa vadeli likidite oranları, şirketlerin cari oran, hızlı likidite oranı ve nakit rasyosu gibi oranlar aracılığıyla kısa vadeli borç ödeme gücünü ölçerler. Uzun vadeli likidite oranları ise, şirketlerin uzun vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmek için kullanılır.
Faaliyet oranları, şirketlerin satışlarının etkililiğini ölçmek için kullanılan oranlardan biridir. Stok devir hızı, şirketlerin stoklarının ne kadar sıklıkla satıldığını ölçmek için kullanılır. Tedarikçi devir hızı ise, şirketlerin aldığı malzemelerin ne kadar sıklıkla ödendiğini ölçmek için kullanılır.
Karlılık oranları ise, şirketlerin ne kadar kar ettiğini ölçmek için kullanılır. Net kar marjı, şirketin satışlarından ne kadar kar ettiğini ölçerken, getiri varlıkları ise, şirketin varlıklarından ne kadar kar ettiğini ölçmek için kullanılır. Tüm bu oran analizleri, şirketlerin finansal performansını değerlendirmek için oldukça önemlidir.
Likitite Oranları
Likitite oranları, bir şirketin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmek için kullanılır. Bu oranlar, şirketlerin kısa vadeli aktiflerine kısa vadeli pasifleri karşılaştırır ve oluşan oran bilgisi şirketin kısa vadeli likiditesi hakkında bilgi verir. Eğer bu oran düşükse, şirketin kısa vadeli borçlarını ödemekte zorlanacağı düşünülebilir. En yaygın kullanılan likidite oranları arasında cari oran, hızlı likidite oranı ve nakit rasyosu bulunur.
Cari oran, şirketin cari aktiflerinin cari pasifleri karşılama derecesini gösterir. Yani, şirketin elindeki kısa vadeli varlıklarının, ödemesi gereken kısa vadeli borçlarını karşılamada ne kadar yeterli olduğunu gösterir.
Hızlı likidite oranı ise, şirketin likit varlıklarının (nakit, banka hesabı, menkul kıymetler gibi) kısa vadeli borçlarının karşılanması için yeterli olup olmadığını gösterir. Bu oran, stok ve diğer olası likit olmayan varlıkların göz ardı edilmesiyle hesaplanır.
Nakit rasyosu ise, şirketin nakit ve nakit benzeri varlıklarının kısa vadeli borçlarının karşılanması için yeterli olup olmadığını gösteren bir orandır. Bu oran diğer likidite oranlarına göre daha kesin bir değer ortaya koyar.
Kısa Vadeli Likidite Oranları
Kısa vadeli likidite oranları, şirketlerin kısa vadeli borçlarını ödeme kabiliyetini gösteren önemli bir oran grubudur. Şirketlerin cari oran, hızlı likidite oranı ve nakit rasyosu gibi oranlar kullanılarak hesaplanır. Cari oran, şirketin kısa vadeli varlıklarının, kısa vadeli borçlarına oranını ifade eder. Hızlı likidite oranı ise, şirketlerin stok ve alacakları çıkardıktan sonra elde kalan likid varlıklarının, kısa vadeli borçlarına oranını ölçer. Nakit rasyosu ise, şirketin nakit ve nakit benzeri varlıklarının, kısa vadeli borçlarına oranını gösterir. Bu oranlar, şirketlerin likiditesinin ve kısa vadeli borçlarını ödeme gücünün ne kadar iyi olduğunu gösterir.
Örneğin, bir şirketin cari oranı 2 ise, şirketin kısa vadeli varlıklarının kısa vadeli borçlarından iki kat fazla olduğu anlaşılır. Yüksek bir cari oran, şirketin ödemelerini yapabilmesi için daha fazla likit varlığa sahip olduğunu gösterir. Hızlı likidite oranı ise, stokların ve alacakların nakde çevrilmesi durumunda şirketin ne kadar borcunu ödeyebileceğini gösterir. Nakit rasyosu ise şirketin nakit miktarının yeterli olup olmadığını gösterir.
Uzun Vadeli Likidite Oranları
Uzun vadeli likidite oranları, şirketlerin uzun vadeli borçlarını ödemelerine olanak tanıyacak kadar likiditeye sahip olup olmadığını ölçmek amacıyla kullanılır. Bu oranlar, şirketin uzun vadeli borçlarının varlıkları ile karşılaştırılmasını içerir.
Bir şirketin uzun dönem borçlarını ödebilmesi için yeterli likiditeye sahip olması gerekir. Uzun vadeli likidite oranları, bir şirketin uzun vadeli borçlarını ödeme kapasitesini gösteren en önemli finansal göstergelerden biridir. Büyük ölçüde likiditeye sahip olmak, şirketin başarısını artırır ve yatırımcılar tarafından daha güvenilir bir hale getirir.
Uzun vadeli likidite oranı, uzun vadeli borçların varlıkların ne kadarına karşılık geldiğini gösteren bir orandır. Bu oranın yüksek olması, şirketin borç ödeme kapasitesine ilişkin iyi bir işaret olarak kabul edilir. Uzun vadeli likidite oranlarını karşılaştırmak, şirketlerin finansal performanslarını analiz etmek için kullanışlı bir yöntemdir.
Faaliyet Oranları
Faaliyet oranları, şirketlerin satış performansını ölçmek için kullanılan finansal verilerdir. Bu oranlar, şirketin faaliyetlerinin ne kadar etkili olduğunu gösterir. Stok devir hızı, tedarikçi devir hızı gibi oranlar bu kategoriye dahildir. Stok devir hızı, şirketin stoklarının ne sıklıkla satıldığını gösterir. Tedarikçi devir hızı ise, şirketin aldığı malzemelerin ne sıklıkla ödendiğini gösterir. Bu oranlar, şirketin işletme sermayesi yönetimini değerlendirmek için kullanılır.
Ayrıca, faaliyet oranları, şirketin nakit akışını da ölçmek için kullanılır. Nakit döngüsü, bir şirketin ürünlerinin veya hizmetlerinin satılması için gereken süreyi ifade eder. Bu oranların yanı sıra, zarar eden veya karlı bir şirketin faaliyet oranları arasında önemli farklar olabilir.
Bu nedenle, şirketlerin faaliyet oranlarını düzenli olarak izlemesi ve mümkün olan en iyi performansı elde etmek için işletme sermayesi yönetimini optimize etmeleri önemlidir.
Stok Devir Hızı
Stok devir hızı, şirketlerin elinde bulunan stokların ne kadar sıklıkla satıldığını ve dolayısıyla işletme sermayesinin verimli kullanılıp kullanılmadığını ölçen bir orandır. Bu oran, şirketlerin satış stratejilerinin ve üretim planlamalarının ne kadar etkili olduğunu gösterir. Stok devir hızı, hesaplanırken şirketin elinde bulunan stokların günümüz satışlarına bölünmesiyle bulunur. Yüksek stok devir hızı, şirketin ürünlerinin talep gördüğü anlamına gelirken, düşük stok devir hızı ise stokların elde kaldığı ve işletme sermayesinin boşa harcandığı anlamına gelir. Şirketler bu oranı düşük tutmak için stok yönetimi stratejileri geliştirebilirler.
Tedarikçi Devir Hızı
Tedarikçi devir hızı, şirketlerin satın aldığı malzemelerin ödeme süresini ölçmek için kullanılan bir metriktir. Bu oran, herhangi bir borcun ödenmesinden ne kadar sıklıkla ödemenin gerçekleştirildiğini gösterir. İşletmelerin tedarikçilerine olan borçlarının ödeme süresi, şirketin finansal sağlığı hakkında önemli bir gösterge olabilir. Ayrıca, işletmelerin tedarikçilerine olan borçlarının düzenli olarak ödenmesi, güvenilir ve uzun vadeli iş ilişkileri kurmak için de çok önemlidir.
Karlılık Oranları
Karlılık oranları, şirketlerin verimliliğini ölçmek için kullanılır. Bu oranlar, şirketlerin ne kadar kar elde ettiğini ve karlılıklarının ne kadar iyi olduğunu gösterir. Nett kar marjı, brüt kar marjı ve getiri varlıkları bu oranlardan bazılarıdır.
Net kar marjı, şirketin satışlarından ne kadar kar elde ettiğini ölçmek için kullanılır. Buna karşılık, brüt kar marjı, şirketin maliyetlerini katlederek elde edilen kârın yüzde kaçını temsil ettiğini gösterir. Tablo formatında bu oranlar, yıllara göre karlılık durumunu gösteren finansal performans tablolarında kullanılır.
Getiri varlıkları oranı ise şirketin herhangi bir varlığından ne kadar kar elde ettiğini ölçer. Bu oran, yatırımcıların şirketin hisse senetlerinden veya tahvillerinden ne kadar getiri elde edebileceğini belirlemesine yardımcı olur.
Net Kar Marjı
Net kar marjı, şirketlerin satışlarından elde ettikleri karı, satışların yüzdesi olarak gösteren bir orandır. Bu oran, şirketlerin karlılığını ve verimliliğini ölçmek için kullanılır. Net kar marjı, şirketin satışlarının karşılığında ne kadar kazandığını belirleyerek, işletmenin finansal performansını değerlendirmede önemli bir gösterge olur.
Net kar marjı oranı, şirketlerin karşılaştırılması ve analizi için kullanışlıdır. Genellikle net kar marjı yüksek olan şirketler, daha karlı ve verimli işletmelerdir. Ancak, bu oranın bazı dezavantajları da vardır. Örneğin, farklı şirketlerin farklı iş modelleri ve gider yapıları olduğundan dolayı, net kar marjı oranı yüksek olan bir işletme, işletme giderlerini azaltmak yerine ürün fiyatlarını yükseltmiş olabilir.
Net kar marjı oranının hesaplanması için şirketin karı, satış gelirlerine bölünür ve sonuç yüzdesel olarak ifade edilir. Bu oran, yatırımcılar ve finansal analistler için önemli bir gösterge olarak kabul edilir.
Getiri Varlıkları
Getiri varlıkları oranı, şirketlerin varlıklarından elde ettikleri kar oranını gösterir. Bu oran aynı zamanda Return on Assets (ROA) olarak da bilinir. Şirketlerin ne kadar etkili bir şekilde varlıklarını kullanarak kar elde ettiklerini gösterir. Bu oranın hesaplanması için, şirketin net karı, toplam varlıklarına bölünerek elde edilir.
Birçok yatırımcı, şirketin varlık kullanımı konusunda nasıl bir performans sergilediğini ölçmek için bu orana başvurmaktadır. Aynı sektörde yer alan şirketlerin ROA oranları karşılaştırılarak, yatırımcılar karar vermekte ve şirketin performansını değerlendirmektedir.
ROA oranının yüksek olması, şirketin varlıklarını etkili bir şekilde kullanarak daha fazla kar elde ettiğini gösterir. Ancak, düşük ROA oranları yatırımcıların dikkatini çekebilir ve şirketin varlık kullanımı konusunda sorunlar yaşadığı anlaşılabilir.
Özetle, ROA oranı şirketin varlık kullanımındaki etkinliği hakkında değerli bilgiler sağlar ve yatırımcıların şirketin finansal performansını değerlendirmelerine yardımcı olur.
Kredi Notu
Kredi notu, finansal durumu hakkında bilgi sahibi olunan şirketlerin kredi alıp alamayacaklarını belirlemek adına oldukça önemlidir. Kredi notu, şirketin geçmişteki kredi ödemeleri, satışları, borçlar, kar ve zarar durumu gibi finansal bilgileri dikkate alarak oluşturulur.
Kredi notu ile birlikte, şirketleri yanıltıcı finansal bilgiler veren sahte şirketlerden ayrıştırmak mümkündür. Ayrıca, yatırımcıların ve finansal kurumların risk düzeyini belirlemek için bir araçtır. Kredi notunu arttırmak, şirketlerin finansal durumunu iyileştirmek ve kredi alabilme olasılığını arttırmak adına oldukça önemlidir.
Kredibilitesi yüksek şirketlere verilen kredi notları, genellikle daha yüksek faiz oranları ile kredi alma olasılıkları artmaktadır. Bu nedenle, şirketlerin kredi notunu yükseltmek adına finansal durumlarını iyileştirmesi, ödemelerini zamanında yapması ve borçlarını azaltması gerekmektedir.
Rekabet Analizi
Rekabet analizi, şirketlerin finansal performansını ölçmek için oldukça faydalı bir araçtır. Bu analiz, rakip şirketlerin finansal verilerine bakarak yapılan bir çalışmadır. Bu sayede, şirketler kendi finansal performanslarını rakipleriyle karşılaştırarak nerede durduklarını belirleyebilirler.
Rekabet analizi yapılırken genellikle gelir tablosu, bilanço ve nakit akış tablosu gibi finansal tablolar kullanılır. Bu tabloların analizi sayesinde şirketlerin rakiplerine karşı güçlü ve zayıf yönleri tespit edilebilir ve buna göre stratejiler geliştirilebilir.
Yapılan analiz sonucunda, şirketler karşılaştırmada başarılı oldukları alanlarda bir avantaj elde ederken, başarısız oldukları alanlarda ise çalışmalarını artırarak performanslarını yükseltebilirler.
